Balık sağlığı, sürdürülebilir bir üretimin en temel anahtarıdır. Bu bölüm, sağlıklı stoklara sahip olmak için rehberlik etmeyi amaçlamaktadır.
İyi balık sağlığı, yeterli biyogüvenlik uygulamaları, sanitasyon, balık refahı, uygun yetiştirme koşulları ve ekipman kullanımı, iyi beslenme, bağışıklığı yüksek tutma ve genel hastalık önleme uygulamaları, kontrol ve izleme ile sağlanır.
Bu bölüm, sağlıklı stoklar için rehberlik etmeyi amaçlamaktadır. Farklı ortamlarda yetiştirilen balıkların gereksinimleri de farklıdır. Balık sağlığını korumak birçok faktöre bağlı olduğundan, uygun prosedürlerin ayrıntıları bir balık sağlığı uzmanı tarafından belirlenmelidir.
Bu bölümün yalnızca balık sağlığı yönetimi için bir referans olarak kullanılması amaçlanmıştır. (Bu bilgilerin kullanımından veya hatalı kullanılmasından son kullanıcı sorumludur ve Troutlodge bu referans bilgilerinin kullanımından kaynaklanacak sonuçlar için sorumluluk kabul etmez.)
Şekil 1. Aşılamanın kullanılan antibiyotik miktarına etkisi
1981 - 2014 döneminde Norveç'te çiftlik balıklarında terapötik kullanım için antimikrobiyal veteriner tıbbi ürünlerin ton aktif madde cinsinden toplam satışı ve üretilen toplam balık bioması
Hastalıktan kaçınmayı amaçlayan bir balık sağlığı programını yeterli şekilde tasarlamak için balık popülasyonlarında hastalıkların nasıl meydana geldiğini anlamamız gerekir. En temel anlamıyla balık sağlığı, üç ana faktör arasındaki etkileşimden kaynaklanır: konakçı hayvan, mevcut herhangi bir patojenik organizma ve etkileşime girdikleri çevre (Şekil 2).
Patojenler bir sistemde mevcut olsalar bile, duyarlı bir hayvanla o hayvanda yerleşmelerine elverişli bir ortamda karşılaşmadıkları sürece, hastalık oluşmadan bir arada var olabilirler. Bununla birlikte, bu üç faktörden herhangi birinde herhangi bir dengesizlik, hayvanı bir hastalık durumuna doğru yönlendirir.
Hastalık nasıl gelişir?
Şekil 2. Patojen, konak ve çevre ilişkisi.
Hastalık, konak patojenin büyümesine elverişli bir ortamda patojenlerle temasa geçtiğinde ortaya çıkar.
Alabalıkları her yaşta etkileyebilen birçok hastalık vardır. Bazı hastalıklar dikey olarak (anaç balıktan yumurtaya ve yumurtadan larva ve yavru balığa) bazıları ise yatay olarak (balıktan balığa) bulaşır. Alabalıkların pek çok hastalığı yüksek ölüm oranlarına neden olabilir ve bu da çiftçiliğe ekonomik anlamda çok zarar verir.
[Önemli]: Yumurta tedarikçinizin yumurtalarda hastalık olmadığını belgeleyebilmesini sağlamak çok önemlidir ve size sunulan bu konudaki sertifika bağımsız bir kurum tarafından sağlanmalıdır.
Hastalıklar veya olası tedavileri hakkında ayrıntılı bilgi vermek bu rehber kapsamında değildir. Aşağıda sadece en yaygın hastalıklar ele alınmaktadır. Hastalıklar genel olarak 3 kategoriye ayrılabilir.
1. Viral hastalıklar:
2. Bakteriyel hastalıklar:
3. Çevresel Hastalıklar:
Aşağıda hastalıkların sadece kısa tanımlamaları yapılmaktadır. Profesyonel veteriner veya balık sağlığı uzmanlarının tavsiyeleri her zaman alınmalı veya hastalık profesyonel laboratuvarda tanımlanmalıdır.
IHN - Infectious Haematopoietic Necrosis (Bulaşıcı Hematopoetik Nekroz)
IHN, alabalığın çok bulaşıcı viral bir hastalığıdır. Tümü olmasa da çoğu somon türü de bu virüse duyarlıdır. Larvalar ve küçük yavrular çok çabuk enfekte olur ve olgunlaştıkça balık bu hastalığa daha dirençli hale gelir.
Enfeksiyon genellikle öldürücüdür ve yavrularda ölüm oranı %100'e ulaşabilir. Bir IHN salgınından kurtulan balıklar, enfeksiyon taşıyıcısı olarak virüsün yayılmasını sağlayabilir. Buna ek olarak, enfekte olmuş balıklar dışkı, idrar ve mukus yoluyla virüsü yayarlar.
IPN - Infectious Pancreatic Necrosis (Bulaşıcı Pankreas Nekrozu)
IPN, dünyanın birçok farklı yerinde alabalık dahil çok sayıda balık türünü etkileyen çok bulaşıcı bir viral hastalıktır. Etken ajan, enfeksiyöz pankreatik nekroz virüsü (IPNV), kabuklu deniz hayvanlarından da izole edilmiştir. Genç balıkların vücutları toplu iğne görünümüne benzer yapıda zayıfladığından, hastalığa bazen "iğne başı" hastalığı da denir.
IPNV çok güçlü bir virüstür, tatlı ve tuzlu suda, ekipmanların üzerinden bulaşabilir, silaj atıklarında ve kuşların, memelilerin bağırsaklarında hayatta kalarak dışkı yoluyla bulaşabilir. Ekipmanların enfekte bölgelerden normal bölgelere taşınmasından kaçınılmalı, ölü balıklar ve diğer atıklar oldukça bulaşıcı olarak kabul edilmelidir.
İğne başı görünümünün yanı sıra klinik gözlem, şişmiş bir karın ve hava kesesi kanalından çıkan mukus ile karakterize edilebilir. Dahili olarak pankreas nekrozu olabilir.
Şu anda IPN için kayıtlı bir tedavi olmamasına rağmen, IPN'e karşı bir aşı geliştirme konusunda oldukça ilerleme kaydedilmiştir.
VHS - Viral Hemorrhagic Septicemia (Viral Hemorajik - Kanamalı - Septisemi)
VHS, tarihsel olarak kıta Avrupa'sında tatlı sularda yetiştirilen gökkuşağı alabalığının bir hastalığıdır. Bununla birlikte, deniz ortamında son zamanlarda diğer deniz türlerinde hastalık salgınları kaydedilmiştir. VHS yüksek ölümlere neden olur ve üretimi ciddi şekilde etkiler. Tipik salgınlar, genellikle 14°C'nin altındaki sıcaklıklarda ilkbahar ve sonbaharda meydana gelir ve bu da akut ve kronik bir hastalığa neden olur. Genç balıklar daha duyarlı olmasına rağmen, her yaştan balık etkilenebilir.
Çok çeşitli klinik belirtiler gözlemlenebilir. Bunlar soluk solungaçlar, koyu vücut rengi, vücut boşluğunda sıvı, şişkin gözler ve bazı durumlarda aralıklı düzensiz spiral hareket ve hızlı solunum dönemini içerir. Kanama genellikle gözlerde ve deride ve ayrıca iç organlarda belirgindir. Virüs, semptomatik olmayan (belirti göstermeyen) taşıyıcı balıklar tarafından da bulaşabilir veya anaçların gonadal sıvılarında bulunabilir. Kuşlar, kan emici parazitler, kemirgenler, avcı memeliler ile bulaşık stoklarda kullanılan kıyafet ve ekipmanlar da enfeksiyon kaynağı olabilir.
VHS, OIE (Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü) tarafından bildirilmesi zorunlu bir hastalıktır. Balıkların birçok viral hastalığında olduğu gibi, VHS için de spesifik bir tedavi yoktur.
BKD – Bacterial Kidney Disease (Bakteriyel Böbrek Hastalığı)
Bakteriyel böbrek hastalığı (BKD), ilk olarak 1933'te İskoçya'da vahşi Atlantik somon popülasyonlarında bildirilen kronik bakteriyel bir hastalıktır.
Hastalık yıl boyunca meydana gelebilir, ancak genellikle ilkbaharda yükselen su sıcaklıklarında görülür. Enfeksiyon, alabalıkta önemli ölümlere neden olabilir ve hastalık çok genç balıklarda nadir olmakla birlikte, hemen hemen tüm yaş grupları etkilenebilir. Kayıplar genellikle kroniktir ve uzun bir süre boyunca meydana gelir.
BKD'nin klinik belirtileri değişkendir, klinik bir belirti görülmediği gibi, genelde patlak gözler, derinin koyulaşması ve yüzgeçlerin tabanında kanama görülmesidir. Solungaçlar soluk ve anemik görünebilir, karın boşluğunda sıvı birikmesi ve böbreğin büyümesi de belirtilerdendir.
Şu anda BKD için herhangi bir tedavi bulunmamakla birlikte, iyi hijyen, stresin azaltılması, enfekte stokların karantinaya alınması veya itlaf edilmesi, kuluçkahane nüfusunun azaltılması ve ardından dezenfeksiyon gibi yönetim stratejileri ile hastalığın etkisi en aza indirilebilir.
Alabalık yetiştirme işinizi geliştirmenize nasıl yardımcı olabileceğimiz hakkında daha fazla bilgi edinmek için web sitemizi ziyaret edin.
